Loạt ‘ông lớn’ chây ỳ thoái vốn

Báo cáo Thủ tướng về kế hoạch thoái vốn, cổ phần hoá tại các doanh nghiệp năm 2020 của Bộ Tài chính cho thấy, đến tháng 7 mới có 37 doanh nghiệp được cổ phần hoá, thoái vốn, đạt 28% kế hoạch, trong khi giai đoạn 2017-2020 mục tiêu là 128 doanh nghiệp phải hoàn thành. Như vậy, số doanh nghiệp phải cổ phần hoá năm nay là 91 đơn vị trong khi chỉ còn 5 tháng nữa.

Lũy kế giai đoạn 2016 đến tháng 7/2020, đã có 177 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa, tổng giá trị doanh nghiệp trên 443.500 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn Nhà nước hơn 207.100 tỷ đồng.

Những đơn vị còn nhiều doanh nghiệp thuộc danh sách phải thực hiện cổ phần hóa trong năm 2020 gồm TP Hà Nội, TP HCM, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng.

Trong số này, những cái tên được Bộ Tài chính “điểm danh” gồm Tập đoàn Bưu chính viễn thông (VNPT), Tập đoàn Hóa chất (Vinachem), Tập đoàn Than Khoáng sản (TKV), Tổng công ty Lương thực Miền Bắc, Tổng công ty Viễn thông (MobiFone), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank)… Các tập đoàn, tổng công ty chưa hoàn thành phê duyệt phương án sử dụng đất để xác định giá trị doanh nghiệp.

Về thoái vốn, 7 tháng có 10 doanh nghiệp nằm trong danh mục thoái với giá trị 260 tỷ đồng, thu về 678 tỷ. Các tập đoàn, tổng công ty thoái vốn giá trị hơn 600 tỷ đồng, thu về 1.110 tỷ. Luỹ kế từ 2016 đến hết tháng 7 số vốn thoái theo giá trị sổ sách khoảng 25.600 tỷ đồng, thu về gần 173.000 tỷ đồng.

Những đơn vị còn nhiều doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn với giá trị lớn như Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng còn phải thoái vốn tại 8/11 tổng công ty cổ phần; TP Hà Nội còn phải thoái vốn tại 31/34 doanh nghiệp.

Lý do các “ông lớn” chây ỳ thoái vốn, theo Bộ Tài chính do những đơn vị này có tình hình tài chính phức tạp, phạm vi hoạt động rộng. Số doanh nghiệp đang sở hữu đất đai tại nhiều tỉnh, thành phố nên xử lý tài chính, phê duyệt phương án sử dụng đất; xác định, kiểm toán giá trị doanh nghiệp, bán cổ phần lần đầu gặp nhiều khó khăn, thời gian kéo dài.

Ngoài ra, nhiều quy định mới về cổ phần hóa, thoái vốn mới được ban hành theo hướng ngày càng chặt chẽ, công khai, minh bạch, bảo đảm tối đa lợi ích của Nhà nước, quy trình thực hiện dài hơn..

Mặt khác, Covid-19 diễn biến phức tạp từ đầu năm cũng là một phần nguyên nhân khiến quá trình này chậm lại vì thị trường chứng khoán, vốn trồi sụt.

Ở khía cạnh chủ quan, cơ quan này cho rằng, còn hiện tượng lãnh đạo các doanh nghiệp nằm trong diện phải cổ phần hóa đã không dám làm, không dám chịu trách nhiệm, viện dẫn vào các khó khăn vướng mắc để chậm hoặc không thực hiện gây ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình này.

Chuyện chây ỳ thoái vốn tại các doanh nghiệp lớn đã được bàn thảo tại cuộc họp tổng kết 6 tháng cổ phần hoá, thoái vốn hồi đầu tháng 8. Phó thủ tướng thường trực Trương Hoà Bình yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp Nhà nước phải đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành cao nhất kế hoạch cổ phần hoá, thoái vốn năm nay.