Chi phí cơ hội là gì?
Chi phí cơ hội là một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ những giá trị mà người làm kinh doanh cần bỏ ra để thực hiện một lựa chọn khác. Chi phí cơ hội sẽ dựa trên cơ sở nguồn lực khan hiếm nên buộc nhà quản trị phải đưa ra sự lựa chọn. Khi lựa chọn tức là phải đánh đổi, nghĩa là để có được một lợi ích nào đó thì chúng ta buộc phải đánh đổi hoặc bỏ ra một chi phí nhất định để có được nó.
Chúng ta cùng tìm hiểu qua một ví dụ cụ thể. Trong một doanh nghiệp sản xuất, khi nhà quản trị sử dụng nguồn lực nhiều hơn để sản xuất lương thực, thì nguồn lực để sản xuất đồ uống sẽ ít đi.
Theo biểu đồ trên, đường giới hạn năng lực sản xuất (PPF) chỉ ra lượng lương thực và đồ uống có thể sản xuất bằng các nguồn lực có sẵn. Nếu doanh nghiệp quyết định tăng mức sản xuất lương thực từ OF1 lên OF2 thì sẽ có ít nguồn lực hơn để sản xuất đồ uống và vì vậy mức sản xuất đồ uống giảm từ OD1 xuống OD2.
Độ dốc của đường PPF biểu thị tỷ lệ chuyển đổi cận biên, tức là tỷ lệ giữa chi phí cận biên của việc sản xuất một hàng hoá và chi phí cận biên của việc sản xuất ra hàng hoá khác. Trên thực tế, không phải tất cả các nguồn lực đều dễ dàng chuyển từ lĩnh vực công việc này sang công việc khác. Để chuyển đổi công việc thì doanh nghiệp cần đào tạo nhân sự và để thời gian để họ thích nghi.
Các quyết định hàng ngày của chúng ta đều có sự xuất hiện của chi phí cơ hội. Chúng ta thường có thu nhập hữu hạn nên khi quyết định mua món đồ này thì sẽ phải chấp nhận từ bỏ những thứ khác cùng giá trị. Sở thích về sự kết hợp giữa lương thực và đồ uống được biểu thị trên biểu đồ trên bằng đường bàng quan I.
Độ dốc của đường bàng quan cho thấy tỷ lệ thay thế cận biên của người tiêu dùng. Đại lượng này cho biết một người sẵn sàng từ bỏ bao nhiêu đơn vị lương thực để có được một lượng đồ uống. Nếu đường bàng quan I đặc trưng cho sở thích tất cả mọi người tiêu dùng, xã hội sẽ ở trong trạng thái cân bằng tại điểm A với lượng lương thực OF1 và lượng đồ uống OD1, bởi vì chỉ có tại điểm này, chi phí cơ hội của việc sử dụng nguồn lực (độ dốc của PPF) mới bằng chi phí cơ hội của việc chi tiêu số thu nhập hữu hạn.
Chi phí cơ hội không chỉ tính trên phương diện tiền bạc mà còn dựa trên những giá trị mà chúng ta nhận được.
Ví dụ một người muốn đi xem phim vào tối thứ sáu thì người đó sẽ không thể đi mua sắm hay dạo phố vào thời điểm đó, chi phí cơ hội có thể là một bộ phim hay nếu người đó thích xem phim, hoặc được đi xem phim cùng người mà người mà họ thân thiết.
Cách tính chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là sự chênh lệch lợi nhuận giữa lựa chọn hấp dẫn và lựa chọn được chọn.
Chi phí cơ hội = Lựa chọn hấp dẫn – lựa chọn được chọn
Để xác định chi phí cơ hội chúng ta có thể tính toán theo các bước sau
Bước 1: Xác định các lựa chọn có thể xảy ra. Khi đứng trước những lựa chọn khác nhau, chúng ta phải tính toán lợi ích tiềm năng có thể mang lại từ những lựa chọn này. Vì chúng ta chỉ có thể chọn một trong số những lựa chọn đó và sẽ bỏ lỡ lợi ích từ những tùy chọn còn lại.
Ví dụ, công ty bạn có 100.000 USD để kinh doanh. Bạn là người quan lý và phải đứng trước hai lựa chọn đó là nên đầu tư vào thị trường chứng khoán hay mua thiết bị sản xuất.
Nếu quyết định đầu tư vào thị trường chứng khoán, bạn có thể thu được khoản lợi nhuận trên lĩnh vực này nhưng sẽ mất đi lợi nhuận kiếm được khi mua thiết bị sản xuất và ngược lại.
Bước 2: Tính toán lợi nhuận tiềm năng của mỗi lựa chọn
Chúng ta cần nghiên cứu kĩ thị trường, ước tính lợi nhuận mà từng phương án mang lại. Ở ví dụ trên, giả sử lợi nhuận của việc đầu tư vào thị trường chứng khoán là 12
%/năm, như vậy chúng ta có thể kiếm được 12.000 USD. Mặt khác, nếu việc đầu tư vào sản xuất thiết bị sản xuất bạn kiếm được 10.000 USD trong một năm nhờ việc thu hồi tài sản cố định.
Bước 3: Lựa chọn phương án tối ưu
.jpg)
Phương án tối ưu là những phương án mang lại lợi nhuận cao nhất và trong thời gian ngắn nhất, đương nhiên phương án cần gắn với mục tiêu cụ thể của doanh nghiệp. Quyết định phương án nào tốt nhất sẽ đán giá dựa vào mục tiêu ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp. Trong ví dụ trên công ty có thể đầu tư vào mua thiết bị thay bì đầu từ chứng khoán. Lí do là bởi đẩu tư thị trường chứng khoán thu được nhiều lợi nhuận hơn nhưng thiết bị đầy tư mới sẽ giúp doanh nghiệp tăng năng suất lao động và tạo ra nhiều lợi nhuận hơn, điều này sẽ giúp giảm chi phí cơ hội hơn.
Bước 4: Tính chi phí cơ hội
Áp dụng vào ví dụ trên, chi phí cơ hội của việc lựa chọn mua thiết bị là 12.000 – 10.000 = 2.000 USD
Hy vọng bài viết trên đã giúp các nhà quản trị có thể hiểu rõ hơn về chi phí cơ hội để có những lựa chọn đúng đắn.
